النسخ
WAAN ARGAME
DEEMSISUU
Ma`naan {
naskhi`ii } akka afaan arabatti waa deemsisuu
jechu` arabni wanni je`u { nasakhtissamsu
azgilla
نسخت الشمس الظل
} ma`naan kana aduun
gaadisa deemsifte jechu` ammoo namni gariin akki
je`u { nasakha
نسخ
} jechuun siysuu yookaa guuruu
arabni wanni je`u nasakhtu maa filkitaabi
نسخت ما في الكتاب
} ma`naan isaa waan kitaaba
keessa jiru bakka biratti katabee dabare jechuu
.
Ammoo ma`naan {nas-khi`ii
} akka islaamni fassarutti , yookaa hiikhutti {
heera yookaa sirna duraan jechaan raga`e , isa
booda murtii biraaa fidanii murtii duraa ,
yookaa heera duraa san deemsisuu akkana jechuun
nurtii duraan itti dalaguu namarratti
wajjabsiise , murtii biraa fidee murtii duratti
dalaguu namarraa ol fuudhuu hanga heera yookaa
sirna duraa sanitti dalaguun hin hafne takkatti
ammoo yoo heerra duratti dalaguun wajjabuun ,
heera haarawaan namarraa hin deemin, yoo waan
akka du`aa, maraatu`uu fa`aan heera duratti
dalaguun namarraa deemte , sun naskhii hin
je`amu .
Ammas heerri
duraa, kan odoo heerri boodaa dhuftuu baatee ,
bakka isaatii hin sossoone tayuu tanaaf jecha
heerri boodaa heera yookaa sirna durarraa booda
aanuu qaba
Ammoo yoo
booda aanuu dhabee, heera duraatin wajji dhufe
, akka sifaa yookaa tilmaamaa tayee, yookaa
sharxii tayee, takkaa istisnaa`a
استثناء
dubbii dubbubbi`irraa hanbisuu
tayee wajji dhufe sun naskhii hin je`amu
takhsiisa
تخصيص
je`ama malee .
Jechi heera
duraa dhiifamee, ma`naan isaa hafuun ni gaya
akka barreeffamni , yookaa jechi aayata {
asshaykhu , washaykhatu , izhaa zanayaa
farjumuuhumaa al batta
الشيخ والشيخة اذا زنيا فارجموهما
البته } je`u jecha
kana dubbisuun dhiifamee ma`naan aayata tanatti
dalaguun hafu`uuti ma`naan isaa hafeeti
bareeffamni qur`aanarraa dhiifame jechuu
akkasuma barreeffamni hafee ma`naan isatti
dalaguun dhiifamuun ni gaya sun akka aayata {
wallazhiina yutawaffawna minkum, wa yazharuuna
azwaajan , wasgiyyatan li`azwaajihim mataakgan ,
ilalhgawli
والذين يتفون منكم ويذرون ازواجاً
وصية لازواجهم متاعا الى الحول
} jettu ma`naan isi`ii
namni isinirraa du`e , kan beera isaa bara
guutuu haa qananiisuu jechuu .
Aayanni tun ni
qara`amtii ammoo ittin dalagamtu bara guutuu hin
qananiisan wanni isi`itti dalaguu dhoowwe,
aayata isii booda buute tan beerri jaarsi irraa
du`e baatii afuriifii guyyaa kudhan asaaya haa
ba`attuu jettu .
Akkasuma
jechaafii ma`naadhallee waliin dhiisun, yookaa
nassakhuun , ni gaya akka aayata { hodhiinsi
kudhan guutun ilmoo haraamessiti }jettu, tan
qaraatii isi`iitifii , itti dalaguun isi`illeen
dhiifamte .
Aayata biraa kan
hodhiinsa shaniitu haraamessa je`u , kan isii
booda dhufee , jechi isaa dhiifamee ma`naan
hafeef jecha.