بسم الله الرحمن الرحيم

 kitaaba qunsuliyyaa ityoobiya`aa tan jiddaa keessa kara`e

guyyaaa 10/4/2008 

Obboleeyan kiyya kan amma asitti walgeenye jalata  waaqaf galchina kan nu uumee dachii nuu uumee qananii hedduu keessatti nuu uume duuba qananii waaqa nuu kennerra takka nagayaan wal nu qunnamsiisee tokkumma`aan jaalalaan .

Obboleeyan kiyya yoo waa xiqqo hanga bara afurtamaa if duuba deebinee leelle waan zamana ammaa keessa jirruun adda fago gaafas maqaa ummata keenya dhawuun balleessa guddo ar`a ammoo maqaa ummataa keenya dhawuun gurra guddaa ammas gaafas afaan keenya kana raadiyo`orra dubbatuun balleesa guddoo ar`a afaan kana raadiyorraa dubbatuun gurra gudda duuba bakka ar`a geenye tana laaftu`utti hin argamne maalif akka namuu beekhu qabsoon dhiirti oromo`oo goote kan dhiirti oromo`oo itti dhumte beekamtu akkuma namuu qabsoo isaa hanga taate beekhu

Ammoo qabsoon an godhe guddo qabsoo afaan oromo`oo jiraachisu`uu godhe tayuu kan kitaabban barreesu`uu tayuu an wannin qalqabeen afaan oromo`ootin ummata khiyya dammeysu raadiyoo alarraa ammallee kharaa kaaseeta`aatin kharaa kitaaba adda addaa barreessu`uutin qabee oromo`ootin dalagaa tana hunda warra na dura dhaabbateetu jira haa tayuu  obseetuman itti goggogee bakkaan gaye .

Duuba qube`ee yoo isinii dubbadhe qubee afaan oromo`oo je`eetan kitaaba barreesse bara 1973 biyya soomaale`etti kitaaba san naa maxxansan maqaan isaa { furaa afaan oromo`ootin } duuba hoggaa kitaabni sun baye dhaabni soomaalee galbeed je`u hararirraa dhufanii mataa soomaale`ee { siyaad barre } itti dhaqanii wanni je`aniiin sheekh rashaad dudda duuban nu waraane aadaa oromo`oo facaasee oromoo nuti dirree lolatti ajjeefne maqdishoo kheessatti  jiraachise tanaaf jecha kitaaba qubee oromo`oo san walitti qabi gubi sheekh rashaad kitaaba san barreesse oromoo nuti ajjeefne jiraachise nuu ajjeessi takkaa nuutu ajjeeffataa nuu khenni  mataa soomaale`ee siyaad wanni je`een maalif kitaaba khana jibbatan maalif sheekh rashaad ajjeessu yaaddan si kitaabni khun amaara faarsee soomaalee arabsaa lakkii je`aniin duuba maaltu kheessa jira je`een jennaan humaa kheessa hin jiruu haa tayuu guddaan jiraa aada`aafii maqaa oromoo je`u  nutu aadaa oromo`oo  hin feenu maqaan oromo`ollee hin feenu .

Wanni aada`aan kan kitaaba kanarraa jiru kan isaan jibban san dardara oromo`oo shamarran oromo`oo walaloo suuraa .

Duuba siyaad wanni je`een yoo maqaa khana jirjiirre akkami je`ee gaarii je`aniin akkasiti kitaabni furaa afaan oromo`ootin baye deebisanii { furaa afaan abboo }  godhan haa tayuu kuma sadii irraa hanbisee waan kaan mana kitaaba maxansutti deebise duuba { furaa afaan obbo`otti deebisan maqaa duraa irraa buqqisanii duuba warri mana maxansaa keessa dalagu uffate kitaaba ka duraa kan  footoo intalaatifii suuraa footoo gurba`aa qabu guuratanii manattin galanii kitaaban joolle`eeti uffata godhan duuba barumma dhaabni galbeed wanni agarte darasaa soomaale`ee tan olii gadiin yaatu hoggaa san siyaaditti orina`anii sheekh rashaad kitaaba ati maqaa jirjiiri jetteen jirjiiru didee biyya kheessa facaase je`aniin hoggaa san ashkara natti ergee akkamitti waan ashkara khiya lolarraa dhaabuttu na seensiftee amrin an sin je`e dalaga`arra oolchuu diddee kitaaba facaaftee . wanni akkas je`eef dhaaba galbeedituu yoo waan sirra barbaane nu godhi baatee nuti hin lollu ati deemi loli je`aniin ,

Ammo an dubbii isaa hin didne kitaaba hin facaafne warra mana maxansaa keessa dalaguutu hoggaa kitaaba durarraa uffata cirani darbuu guuratanii uffata kitaabaa isii godhatan ammoo mana maxansa`aa maqaa kitaaba jirjiirre dhaqaa je`een arga akkasitti waaqa du`a gala na baase qubeen afaan oromo`oo laaftu`utti isaan hin geenye .

Waan maqaan jirjiiru`uu yaanni khiyya du`u seyan rabbiin akka hin duune akka ummanni oromo`oo lafaatii tiyyarraa bu`a argatu godhe tanaaf rabbiin nama  na wajji dhaabatu naa godhee kitaaba barnoota hedduu barreesinee hoggaa mangistuun biyerraa dhaysu warra biyaaf dalagu biyyatti deebi`ee qubee afaan oromo`ootif fudhatan laalanii qubee an khaaye san filatan filatanii amma biyya kheenya kheessatti itti dalagama afaan kanaan ummata hedduudhan dammeyse karaa walala`ootin gaafa ummanni kheenya maqaa tokkorratti walii galuu dhaban wannin je`e

 yaa ilmaan    oromoo    dubbii    too    dhagayaa

                    maqaafii afaanin harka tokko tayaa

namni      afaan    keetii     inni    shanyii    teetii

                   qoqqoteen gaafatin maali gosti teeti

dhiisaa  maqaa   gosaa   ka  dhiyoo    argamee

                   isa dur qabdhaa kan akkaan baramee

bar    maqaan     durattii     isaa-wwali-qqabaa

                   gosa sabaa hundaa taariikha ni qabaa

yoo  isin  wal  taatan   xiqqa'aafii    gudda' aanii

                   dhiirafii dhalaadhan walis jaalattanii

baraa   nam  tokkolleen     isin    duran   bayuu

                   dhiirummaa teessanis namuu haa dhagayuu

kan  oromoo  mormuu  takkaayuu  diinumaa

                   takkaayuu galtu'uu sodaati naa humaa

oromoon guddinaa nama hundee qabuu              

                     nama heddumminaaf dachii guddoo   qabuu

kan  isin guddisee gooytuma  keessanii      

                     galata akkaan galchaa mee rabbii keessanii

kan      isin   kabajuu  galata      argataa      

                     namni isin tuquu borutti     rakkataa

 ammas walaloo biraa wannin je`e :

dhiichisa oromiyaa

bilisummaadhaa  jennee-kkaane  barii

oromiyaadhaa  jennee-dduunaa barii

yaa oromoo gabrummaa hin eehamin

yaa oromoo wal tayaa mee hundumaan

yaa oromoo wan jalaa keessan fageessaa

              yaa oromoo dalagaa waan kaataniif

 dhiichisa (oromiyaa) kana sh. m. R. A. tolche

bara 1975 m

 obboleeyan kiyya wanni dubbadhe inni  waanin umata keenyaf dalagarraa waa xiqqo wanni hafe guddo akkuman an biya alaa taa`ce biya tiya ummata khiyya dalage dhiirti oromo`oo ummata isaanitif waa hedduu daleydee ammallee dalagu`utti jirti sanirraa kharaa harariifii  baale walitti hidhu baasu ammallee raadiyoo ummata oromo`ootif dhaabbate banu gadaa abbaa nuura kheessatti xumarame ammallee waan oromoo fayyadu dhiirti oromo`oo bakka hundaa dalagu`utti jiran rabbi isaan haa gargaaru  

     Dr / Mohammed rashaad kabiir abdullee

kabiir muummayyaa