|
KUTAA TOKKOFFA`AA
1
-
qooda
Tokkoffaan : Waan Rabbiin nabi muhammad,
nageenyi isarratti haa jiraatuu, addunyaa
tanarratti guddiseen :
Barannaa
Waan Rabbiin
addunyaa tanarratti nabi Muhammadiin guddisee
nageenyi
isarratti haa jiraatuu
Dhugumaan Rabbiin
Nabi Muhammad, nageenyi isarratti haa jiraatuu .waan
nam takkolleen anbiyootarraa hin argatin
kenneefii , guddise.
Wanni Rabbiin
addunyaa tanarratti mataa nabi Muhammad badhaase
, kan nama biraa hin badhaasin , waa sadeettamii
oli .waan san kitaaba xiqqaa kana keessatti
dubbannee fixuu hin dandeenyuu , haa tayuu garii
waan Rabbiin mataa yookaa zaata nabiitii jecha ,
isaaf kennee gugurdo'orrattin gabaabbadha.yoo
Rabbiin fedhe .Maalif jiruun nabi Muhammad ,
nageenyi isarratti haa jiraatuu, jiruu Rabbiin
guute .tan odoo inni hin argamin guddisee eega
inni argamee bareeche. waan nama biraatii hin
kennin isaa kennee .namni isa malee jiruu saniin
wassafamu hin jiru. Rabbiitu zaata nabi
Muhammadiifii sifa isallee guutee uume.
rahmataafii , nageenyi isarratti haa jiraatuu .
Wanni Rabbiin Nabi
Muhammadiin guddise zaatuma nabiitii jecha,
odoo inni hin argamin,yookaa hin dhalatin ,
heddu'uu , sanirraa :
Tokkoffaan :
Anbiyootafii ergamoota , nabi Muhammad duraa,
hundarraa, baallama fuudhe: akka yoo nabi
Muhammad nageenyi isarratti haa jiraatuu odoo
isaan jiranuu ergame , jala deemanii guddisanii
gargaaran Akkuma Rabbiin anbiyootarraa baallama
fuudhe, anbiyoonninis ummata isaanirraa baallama
fuudhe.Akka yoo nabi Muhammad odoo isaan jiranuu
ergame, itti amananii gargaaran.Tanaaf ummanni
hundi, nabi muhammad ergamuu eeguu ture.itti
amananii gargaru'uu jecha.
Duuba hoggaa
nabiin ergamu,itti amanuu yookaa dhugo'oomsuu
didanii, dubbii waaqaa, dubbii anbiyoota isaanii
dhagayuu didanii dilaayan .
Rabiin Guddaan ol
taye akki je'e:
]
وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ النَّبِيِّيْنَ
لَمَآ آتَيْتُكُم مِّن كِتَابٍ وَحِكْمَةٍ ثُمَّ
جَآءَكُمْ رَسُولٌ مُّصَدِّقٌ لِّمَا مَعَكُمْ
لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَلَتَنصُرُنَّهُ قَالَ
أَأَقْرَرْتُمْ وَأَخَذْتُمْ عَلَى ذلِكُمْ
إِصْرِي قَالُواْ أَقْرَرْنَا قَالَ فَاشْهَدُواْ
وَأَنَاْ مَعَكُمْ مِّنَ الشَّاهِدِينَ [
سورة آل عمران آية { 81 }
Ma'naan isaa :
{ Gaafa Rabbiin baallama anbiyootarraa fuudhe
dubbadhu , wanni je'een : Waanin kitaabafii,
hikmaa isinii kenneef, yoo ergamaan kiyya , kan
kitaabban an isinii kenne dhugo'oomsu isinitti
dhufe,yoo dhaqqabdan ,Itti amantanii
dhugo'oomsitanii beekhaa ,Ammallee isaaf
tumsitanii beekhaa je'een. Ergamaan sun nabi
Muhammadi Rabbiin anbiyootan akki je'e :
Baallaman isin seensise kana qeebaltanii ? Eeyee
Eehamnee qeeballee je'an . Duuba Rabbiin
anbiyootan akki je'e: akka qeebaltan ragaa
walitti bayaa. anis warra akka isin qeebaltan
ragaa bayurraayii. Rabbiin anbiyoota ergu hunda
hoggaa ergu , nabiyyicha maqaan isaa Muhammad,
yookaa ahmad , je'amuutu dhufaa, yoo dhaqqabde
itti amani, ummata keetille'eef akka itti amanan
dhaami, je'aan. tanaaf jecha ergamoonni Rabbii
hundi kan akka nabi Muusa'aa, nabi Iisa'aa
ummata isaanii , akka nabi Muhammaditti amanan
baallama seensisan .
Nabi Muhammad
nageenyi isarratti haa jiraatuu akki je'e:
}
انى عند الله لخاتم النبيين وإن آدم مجندل فى
طينته. وسأخبركم بأول أمري .أنا دَعْوَة إبراهيم ،
وبشارة عيسى ، ورؤيا أمي .التى رأت حين وضعتني ـ
وقد خرج منها نور ساطع أضاءت منه قصور الشام
{
Ma'naan
isaa : {An Rabbi biratti maayyii
anbiyootati an , gaafa aadam bordoda isaa keessa
ciisu. kan lubbuun ittin afuufamin , nabiyyii
tayu`un ture .
An jalqaba dubbii
tiyyarraan
waa isinii hima : an du'aa'ii nabi ibraahiimi ,
kan رَبَنَا
وَابْعَثْ فِيْهِم رَسُولاً مِنْهُم
...}
je`ee
, ma`naa isaa Yaa Rabbi ergamaa sifti isaa
akkanaa
gabroottan keetii ergi je'ee , khadhate
.
Ammoo bishaara
Iisa'aa tayuun , waan rabbiin iisa'arraa nuu
odeesse. hunoo akkana je'ee:
]
وَمُبَشِّراً بِرَسُولٍ يَأْتِي مِن بَعْدِي
اسْمُهُ أَحْمَد
[
سورة
الصف آية رقم { 6 }
Ma'naan isaa :
{ Wanni iisan ummata isaatin je'e : anaa ergamaa
Rabbii kan maqaan isaa ahmadii kan na booda
dhufuun isin gammachiisun isitti dhufe.Yookaa
isinitti ergame. duuba yoo isinii jiru inni
ergame itti amanaa dhugo'oomsaa je'een.
Ammoo wanni haati
isaa
hoggaa isa deessu garte nuura isi`irraa baye kan
akkaan ifu kan fooqii mandara shaam keessa jirtu
hunda ibse .
Lammaffaan :
Yahuuda'aafii nasaaran , yookaa kiristaanni,
nabi muhammad, odoo innin dhalatin , odoo inni
hin ergamin , beekhuu turan .
Isaan bakka nabiin
itti ergamu, bakka itti hijraa bayu, yookaa
godaanu akka sifa isaa , kitaabban isaanii
keessatti, rabbiin dubbate, yookaa buusetti,
akka isa dhiisii dubbiin ummata isaatuu ,
kitaabban isaanii keessa jirtu , beekan .
Rabbiin akki je'e
:
]
وَلَمَّا جَآءَهُمْ كِتَابٌ مِّنْ عِندِ اللَّهِ
مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ وَكَانُواْ مِن قَبْلُ
يَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُواْ
فَلَمَّا جَآءَهُمْ مَّا عَرَفُواْ كَفَرُواْ بِهِ
فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الْكَافِرِينَ .[
سورة
البقرة آية رقم { 89 }
Ma'naan isaa :
{
Hoggaa kitaabni Rabbirraa isaanitti dhufe ,
hoggaa qur'aanni nabi Muhammadirratti bu'e , Kan
waan kitaaba yahuudi'ii keessa jiru , kan
Rabbiin nabi muusa'arratti buuse dhugo'oomsu,
kan Odoo nabi Muhammad ergamee qur'aanni irratti
hin bu'in dura, yahuudan maqaa Muhammadiin
gargaarsa Rabbirraa barbaaduu turte, odoo nabi
Muhammad hin dhalatin dura, hoggaa yahuuda'aafii
kuffaarri kuun wal lole,yahuudan orma
kuffaaratiin akki jettu,nuti warra kitaaba
qabuu, nabiyicha tokkootu ergamu'uu taa'aa,
gaafa inni ergame,isaatti amanneeti isaan wajji
isin fin'a je'aniin. ammas yahuudan akki jettee
; Rabbi khadhatuu turte , hoggaa kuffaaran wal
lolan yaa Rabbi nabiyyicha zamana boodaa keessa
ergamu, kan milikkata isaa towraat keessatti nuu
himte sanii je'iitii nuu dirmadhu je'aniiti,
dirmachuu Rabbirraa barbaadan.
-
{
yastaftihuuna } jechuun; dirmachuu barbaadan
jechu`. Duuba hoggaa nabi Muhammadiin , isaan
milikkataan akka ilmoo isaanii beekhanitti
beekhan , kan isatti amanu'uu jecha eegan dhufe
,takkaa ergame, moromaniiti itti amanuu didan.
Duuba badiin Rabbii isaanifii warra akka
isaanitti kafare hundarratti haa jiraattu,wanni
yahuudan ,nabi Muhammadii duraanuu asxaadhan
beytu, kan eega inni ergamee milikkata, yookaa
asxaa Rabbiin towraat keesatti dubbate irratti
agarte itti amanuu diddeef , yahuudan hoggaa
duraa wanni yaaddu , nabiyyichi ergamu
yahuuda'arraa tayu', duuba nabi Muhammad
arabarraa tayuu garraan , akkamitti nabiyyicha
yahuudaa hin tayinitti amanna je'anii qeebaluu
didan. maalif akka isaan yaadanitti isaanirraa
malee Rabbiin gosa birarraa anbiyaa hin ergu
jechuu.
Ammas Rabbiin
akki je'e :
]
الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ
الأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً
عِندَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالإِنْجِيلِ
يَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ
الْمُنْكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ
وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَآئِثَ وَيَضَعُ
عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالأَغْلاَلَ الَّتِي
كَانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُواْ بِهِ
وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُواْ النُّورَ
الَّذِي أُنزِلَ مَعَهُ أُوْلَـئِكَ هُمُ
الْمُفْلِحُون [
سورة الأعراف آية رقم 157
Ma'naan
isaa
{ Warra ergamaa Rabbii Kan katabbii malee qara'u
dhugo'oomsee jala deemu , ergamaan Rabbii kan
katabbii malee qara'u sun nabi muhammadii .
nageenyi isarratti haa jiraatuu,Kan
yahuuda'aafii nasaaraa biratti katabamee argan.
Towraatifii injiil keessatti , bifa isaatifii
maqaa isaa argan. Nabiyyicha waan gaari'itti
isaan ajajee waan hamtu'urraa isaan dhoowwu.
Ergamaa Rabbii, kan waan mi'ooytuu , towraatifii
injiil keessatti isaanirratti haraam godhamte,
halaal isaanii godhu.Kan waan hamtuu
isaanirratti haraam godhu , kan akka bakhtii
nyaatu'uu faa. Kan heera ulfaataa isaanirraa
buusu, takkaa waan ulfaatu isaanirraa lafa
kaayu. Kan waan jajjabduu , heera jajjabaa
isaanirraa lafa kaayu. Kan shari'aa ulfaattuu
jajjabduu towraat keessatti isaanirra kaayamte
isaanirraa buusu, wanni ulfaattun itti dalaguu
turan , yoo dilii dalaganii araara barbaaduu
fedhan, if ajjeessan malee, araara hin argatan,
ammas yoo waan akka wayaa isaanii najaasan,
xuriin, tuyxe, bakka san muranii darban malee
hin xahaaramtu duuba kana hunda Rabbiin sababaa
nabi muhammadiin irraa lafa kaaye ,yookaa irraa
dhiisee.Duuba orma yahuuda'aatifii nasaara'arraa
namni nabi Muhammaditti amane , Warri isa
guddise , Kan isaaf tumsee isa gargaare , warri
nuura nabii kan nabi Muhammadiin wajji buufame
jala deeme,nuurri qur'aanaa , namni qur'aana
jala deemee nabi muhammad jala deemee hadiisa
isaa qabate , warri milkaaye isaanuma , nama
biraatii mitii
.
Ammas Rabbiin akki
je'e :
]
الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ
كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ وَإِنَّ فَرِيقاً
مِّنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ
يَعْلَمُونَ
[
.
سورة
البقرة آية رقم { 146 }
Ma'naan isaa :
{ Warri mushafa yookaa kitaaba isaanii kennine
yahuuda'aafii nasaaran,akka nabi muhammad ergaa
Rabbii taye ,akka karaan isaa haqa taye ni
beekhan ,Akkuma ilmaan isaanii beekhanitti ,
wanni beekhaniin: alaamaa yookaa milikkata
Rabbiin kitaaba isaanii keessatti dubbate,tan
nabi Muhammadirratti arganiini .qaalichi
yahuudi'ii kan abdullaahii ibnu salaam je'amu
kan islaamaye tokko, akki je'e, nabi Muhammad
,argumaanin,akkuman ilma kiyya beekkuttin beekhe
. inumaa beekkomsan an nabi Muhammad, argumaan
ergamaa Rabbii tayuu isaa beekhetu, beekkomsan
an ilmi kiyya ilmuma kiyya tayuu beekhurra
caala,takkaayuu jabaa .maalif, akka nabi
Muhammad ergamaa Rabbii taye , Rabbiitu naaf
akeeke, wanni Rabbiin dubbate , maman qabduu ,
ammoo ilmi kiyya ilmuma kiyya tayuu haadha
isaatu naa hime, tanaaf jechan beekkomsin an
nabi Muhammad ergamaa Rabbii tayuu beekhu
beekkomsan ilmi kiyya dhugumaan ilma kiyya tayuu
beekhurra akkaan jaba je'e , aalimtichi warra
Rabbiin kitaaba kenneef kan abdullaahii ibnu
salaam je'aniin ,Haa tayuu warra kitaaba
kennamerraa warra gari'iitu jira, warra odoo
beekhuu haqa dhoysu , kanneen odoo akka nabi
Muhammad ergamaa Rabbii taye alaamaa isaa
kitaaba isaanii keessatti arganuu bira dabran
takkaayuu haqanii namarraa dhooysantu jira.
Sadaffaan :
nabiMuhammad nageenyi isarratti haa jiraatuu ,
odoo aadamitti ruuhin hin afuufamin isaa
bordadaa , nabiyyii tayuu ture .
]
وعن ميسرة الفجر رضى
الله عنه قال قلت: يارسول الله متى كنت نبيا ؟ وفى
لفظ متى كُتبتَ ؟ قال وآدم بين الروح والجسد
[
رواه احمد ، والحاكم وصححه
وغيرهما
Ma`naan isaa
{ yaa ergamaa Rabbii gaafam nabiyyii taate je`ee
Sahaabichi kun gaafannaa , nabiin akki je`een an
nabiyyii tayuun yookaa katabamuun gaafa aadam
ruuhi`iifii qaama jidduu bordoda keessa jiru .
Afraffaan :
Nabi Muhammad nageenyi isaanirratti haa
jiraatuu nama nama hunda dura islaamaye .
Dhugumaan Rabbiin
akka nabiin nageenyi isarratti haa jiraatuu
nama dura dursoo islaama taye nuu odeesse .
Rabbiin akki je'e
:
]
قُلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيّاً فَاطِرِ
السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَهُوَ يُطْعِمُ وَلاَ
يُطْعَمُ قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ
أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ
الْمُشْرِكَينَ
[
.
سورة الانعام آية رقم { 14 }
Ma'naan isaa :{Si
waan Rabbin tayinan Rabbi godhee gabbaraa ? hin
godhuu hin gabbaru jechuu, Rabbiin kiyya kan
sami'iifii dachii uume, Inni kan rizqii namaa
hiru, Kan rizqiin isaaf hin hiramne , kan
wahayyuu gara isaa haajamtu, kan ifii waa
takkalleedhattin haajamne ,An nama dura dursoo
ummata kanarraa Rabbitti amane tayu'uttin
ajajame je'iin , Warra Rabbitti kafarerraa hin
tayin , warra Rabbiif hiriyaa godherraa hin
tayin.
Ammas Rabbiin akki
je'e
]
قُلْ إِنَّ صَلاَتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ
وَمَمَئاتِي للَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ * لاَ
شَرِيكَ لَهُ وَبِذلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَاْ أَوَّلُ
الْمُسْلِمِينَ .
[
سورة
الأنعام آية رقم { 162 – 163 }
Ma'naan isaa :
{ Ammas akki jettuun ; salaata kiyyaafii
Ibaadan tiyya , Ammallee jiruun tiyyaafii, Duuti
tiyya ,Ta Rabbii waa hunda uumeti . Rabbii
tokkicha lammeysaan qabne,An waan kanattin
ajajame, An nama dura dursoo Rabbitti amane
ji'iin , gaafa Rabbiin ruuhii namaa hunda uumee,
dudda aadamirratti walitti qabee , an Rabbii
keessanii mitii ? je'een,ruuhin dura dursoo
amantee, eeyee jette, Ruuhii nabi muhammadi ,
nageenyi isaanirratti haa jiraatuu }.
Ammas Rabbiin akki
je'e :
]
قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ
أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصاً لَّهُ الدِّينَ *
وَأُمِرْتُ لأَنْ أَكُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِينَ
[
. سورة
الزمر آية رقم { 11 12 }
Ma'naan isaa :
{Wanni orma kuffaaratiin jettu : an wannin itti
ajajame Rabbi ibaadu`u. waan inni je`u dhagayuu,
Diin kiyya isaaf qulqulleessee. kanin waanin
dalagu fuula isaatii je`ee dalagu.kanin waa
takka isatti hin qixxeessine. yookaa hin
qindeessine .Ammallee nama , ummata kanarraa ,
dura dursoo amane yookaa islaamaye , tayu`uttin
ajajame , ji`iin .
Shanaffaan:
nabi Muhammad nageenyi isarratti haa jiraatuu
maayyii yookaa xumara anbiyootati .
Dhugumaan Rabbiin
ergaa isaatifii ergamoo ta isaa nabi Muhammadiin
xumure.kan isa booda ergamaan isaa kan biraa
haaroyni hin dhufne .akkuma Rabbiin diin isaa
diin islaamatiin xumure . kan diin isaa diin
islaamaa booda hin dhufne.
Rabbiin ol taye
akki je'e
]مَّا
كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَآ أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ
وَلَـكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ
النَّبِيِّينَ
[
سورة الاحزاب آية { 40 }
Ma'naan isaa :
Nabi Muhammad dhiira teessan takkalle'eefuu
abbaa dhalee miti , ilmaan isaa sadeen{
Qaasimiifii ,Abdullaahii , Ibraahiim }
joollumma'atti du'anii, Haatayuu nabi Muhammad
ergamaa Rabbiiti .Kan ergaan Rabbii tan
aadamirraa kaate isarratti dhumte .tanaaf jecha
ilmi dhiiraa guddaan bakka gaye nabirraa hin
hafne . silaa odoo hafee nabiyyii tayaa , akka
irra hedduu anbiyoota duritti.sababaan kanaa
Rabbiitu akka nabi Muhammad booda , nabiin biraa
hin dhufne mure , silaa odoo nabiin biraa kan
dhufu tayee, ilmaan isaati irraa hambisaa.akka
anbiyoota duritti .tanaaf jecha namni eega nabi
Muhammadii an nabiyyii ifiin je'u , takkaa eega
nabi Muhammadii nabiin biraa , haaroyni ,
shari'aa haarawaan ni dhufaa, yaadu jallina
keessa jira. wanni Rabbiin . nabiyyii tokko
booda, nabiyyii biraa erguuf, nabiyyii duraati
gosa takka qofatte, heera zamana san gaxxamuun
erge, takkaa waan nabiyyiin duraa barsiisetu
irraanfatame . kan nabiyyii biraa ergu'utti
haajamsiisu , haarayoomsu'uuf , yookaa
bali'isu'uuf .
Ammoo nabi
Muhammad gosa takka qofatti hin ergamne. heera
zamana tokko qofatti gabaabbatuun hin ergamne.
shari'aa isarraa waa takka hin irraanfatamne
,wanni namni hundi hanga guyyaa qiyaama'atti
itti haajamu , waa takka irraa hin ir'anne.
tanaaf jecha , nabiyyiin haaroyni eega nabiitii
dhufu'utti, haajan hin jirtu, nabi{ kgiisan }
gaafa bu'u heera islaamatiin dalaga , wanni
aayanni tun buutef, yahuuda'aatu Muhammad intala
ilmi isaa hiikhe fuudhe je'e.hoggaa san Rabbiin
Muhammad abbaa zeyditii mitii, abbaa dhiira
gurguddo'ootii mitii,ergamaa Rabbiitii, ammallee
maayyii anbiyootati , je'e. akkana jechuun
odoodhan booddee anbiya'aa isa godhuu baadhee,
silaa ilma isa dhaalun isaaf godha jechuu .
Rabbiitu beekhaa ,Rabbiin kan waa hunda beekhuu.
Nabi Muhammad
Hadiisa B.M. odeesse
keessatti akki je'e:
(
مثلي ومثل الأنبياء من قبلي ، كمثل رجل بنى
بنياناً فأحسنه وأجمله إلا موضع لبنة فى زاوية من
زواياه ، فجعل الناس يطوفون به ويعجبون له ويقولون
هلا وضعت هذه اللبنة ؟ قال فأنا اللبنة وانا خاتم
النبيين) متفق عليه
Ma'naan isaa :
{haala kiyyaafii haalli warra Rabbiin na dura
ergee , akka haala nama tokkoo kan mana jaaree
bareecheti. kan waa takka irraa hin ir'atin
bakka dhagaa tokko kaayan malee .duuba namni
bayee mana isaa daaw'atanii isaan dinqe haa
tayuu wanni isaan je'an mana kana wanni isarraa
ir'ate hin jiru, bakka takkittii tana dhaqaa
tokko kaayuu maleedhaa, maalif dhagaa kana
bakka tana hin kaayin je'an ! nabiin akki je'e:
bakkeen mana ergaa Rabbiitirraa ir'atti ergaa
tiyyaa,wanni Rabbiin bakka ir'atteen guute anaa.
an dhuma anbiyootati anaan jaarmayni ergaa
Rabbii guutame .na booda ergamaan biraa hin
dhufu je'an . }
hadiisa kana
bukhaariidhafii muslimtu odeesse.
Ammas nabiin
nageenyi
isarratti haa jiraatuu hadiisa cinqii warra
dirree qiyaama'arraa dubbatu keessatti akki
je'an :
أنا
سيد ولد آدم يوم القيامة ...الحديث، وفيه ،
فيأتوني فيقولون يا محمد أنت رسول الله وخاتم
النبيين وقد غُفر لك ما تقدم من ذنبك وما
تأخر ، اشفع لنا إلى ربك ...
الحديث... متفق عليه .
Ma'naan isaa :
{An guyyaa qiyaama'aa gooftaa ilmaan aadami
.Aadamiifii warri isa boodaa hundi gaaddisa
kiyya jala taa'an. Ummanni dirree qiyaama'atti
oow'i itti jabeessee cinqii arge ,akkan cinqii
san jalaa isaan baasuf ergaa natti erganii wanni
naan je'an : yaa caalaa ilmaan aadam yaa
Muhammad ati ergamaa Rabbiitii, ammallee booddee
ergamoota Rabbiitii Rabbiin dilii tee ta
dabarteefii ta boodallee siif araamee, cinqii
keessa jirru ni gartaa Rabbii keetirra araara
nuu barbaadi naan je'an .
Jahaffaan :
Nabi Muhammad Nageenyi isarratti haa jiraatuu
nabiyyii islaamaa tayuu.
Dhugumaan Rabbiin
nabi Muhammad akka nabiyyii islaamaa ammallee
ergamaa islaamaa tayu filate. Diin islaamaa kan
Rabbiin ifiif jaalate ,kan isa malee diin biraa
namarraa hin qeeballe .Diin islaamaa kan
anbiyoonni isa qabatanii irratti du'uuf hawanii
ummata isaanii itti yaaman
Rabbiin akki je'e:
]
إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الإِسْلاَمُ
[
سورة
آل عمران آية رقم { 19 }
Ma'naan isaa
: { Diin haqaa kan isa malee Rabbiin diin biraa
nam tokkorralle'ee hin jaalanne diin islaamati}.
Ammas Rabbiin akki
je'e
]وَمَن
يَبْتَغِ غَيْرَ الإِسْلاَمِ دِيناً فَلَنْ
يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ
الْخَاسِرِينَ
[
سورة آل عمران آية رقم { 85
{
Ma'naan
isaa :
{ Namni diin, diin islaam hin tayin qabatu'uu
barbaadu , diin sun irraa hin qeebalamu. inni
aakhira'atti warra baderraayi } .
Ammas Rabbiin akki
je'e :
]
وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ
اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكمْ فِي الدِّينِ
مِنْ حَرَجٍ مِّلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ هُوَ
سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِن قَبْلُ وَفِي
هَـذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيداً عَلَيْكُمْ
وَتَكُونُواْ شُهَدَآءَ عَلَى النَّاسِ
فَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَـاةَ
وَاعْتَصِمُواْ بِاللَّهِ هُوَ مَوْلاَكُمْ
فَنِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ
[
سورة الحج آية رقم { 78 }
Ma'naan isaa :{Diin
Rabbii jabeessu'uu jecha , qabsoo godhaa, Qabsoo
dhuga'aa , qabsoon dhuga'aa tan humna takkallee
irraa duuban kaayamne.Rabbiitu isin filatee
ummata jiddu jireysa isin godhe, akka diin
isaa jebeessitaniif, jihaanni lama : tokko
xiqqa'aa,tokko gudda'aa. Xiqqaan: jihaada
kuffaarati, akkaatan jihaada isaanii beekkamaa
sun humna isaanin sodaachisan qabaatuu. Ammoo
jihaadni guddaan: jihaada nabse'eetifii
hawa'aafii , sheyxaanati. akkaatan jihaada kanaa
waan nabseen itti nama yaamtu didu'u , jihaanni
kuffaaraa wanni xiqqaa je'ameef : lolli
kuffaaraa ni dhumaa kuun hin dhumu , kuffaarri
yoo si mooyatee si ajjeese, jannata seenta ammoo
yoo nabseen tee si mooyattee si ajjeefte ibidda
seenta , ammas kuffaarri diina mul'ataa kuun
dhokhata' , diina mul'atuun lolu'uutu, kan hin
mul'anneen lolu'urraa laafaa, Rabbiin diinaa
islaamaa keessatti waan jabduu,isin dalaguu hin
dandeenyetti, isin hin ajajne,takkaa heera
jabaa isinirraa hin keenye , akka ummata
duritti. ummanni dur, yoo huccuun najifamte
bakka najifamti san muraniiti darban ammoo
islaama keessatti bishaanin dhiqan .ummanni dur
yoo dilii dalage , adda isarratti katabamti,
ammoo islaama keessatti Rabbiin ni sattaraa
,addunya'atti irraa hin mul'attu. Ummanni dur
yoo dilaaye , towban isaanii if ajjeessuu.
Islaama biratti akkasii miti . ammas diin
islaamaa keessatti, dachiin masjida , ammas
salaata raka'aa afurii lama lama godhuun imalaaf
ni gaya , yoo bishaan dhaban tayammumni ni gaya.
yoo waan nyaatan dhaban bakhtii nyaatun namaaf
gaya .Imalaafii dhukkubaaf.ammallee hoosisaaf
soomana furanii eegasii qadaa baasun ni gaya.
waan dubanneefii kan biralle'eef jecha diin
islaamaa diin Rakkoon keessan jirre. laafaa kan
namuu hanga dandayutti qabatu. kan dhaabatuu hin
dandeenye taa'ee yookaa ciisee salaatee.
Islaamni kun, akka diinaa abbaa keessanii
Ibraahiimi, towhiidafii laafina
keessatti,Rabbiin isa kan { muslimiina} je'ee
maqaa kanaan isin yaame kitaabban dur buuse
keessatti , Qur'aana keessattis Rabbiin{
muslimiina } je'eeti isin yaame . duuba waan
Rabbiin maqaa kanaan isin yaamef jecha,muslima
jechuun kan dubbii Rabbii dhagayu
jechu'uu,dubbii Rabbi dhagayaa,Rabbii keessan
ibaadaa .waan inni itti isin ajaje dalagaa .waan
inni irraa isin dhoowwerraa dhoowwamaa .Akka
nabi Muhammed ragaa isinii Bayu guyyaa
qiyaama'aa diin itti geessee qabatan, je'ee
fuula Rabbii duratti .Akka isin ummata isin
duraa hundarratti ragaa baatan. Ergamoonni
isaanii waan ergamaniin itti geessan jettanii
waan qur'aanni nabirratti bu'ee itti dalaydan
isinii odeessef jecha keessattuu ergamoonni
diiddamii shanan qur'aanni maqaa dhayee nuu
odeesse. duuba Rabbiin warra ummata hundarratti
ragaa bayu,kan anbiyootaf ragaa bayu , isin
godhuun , guddina guddaadhaa, badhaasa likkiin
qabnee,galata isaaf galchaa ,Salaata guuta'aa
salaataa namni tolchee , salaata shanan salaatee
sunnaa heddommeyse dhugumaan Rabbiif galata
galchee. Zakaata isinirratti wajabe baafadhaa.
nama haqa godhatuu kennaa .Waa hunda keessatti,
abdii Rabbii jabeessaa isumatti irkadhaa
.Rabbiin isuma aanan keessanii kan hoggaa mara
akka maratti isin gargaaru. kan amriin teessan
harka isaa jirtu .Inni waa aanaa gaari'ii
Ammallee inni waa dirmataa keessan gaari'ii .
Duuba Rabbiin
muslimiin je'eeti isaan yaame Nabiin nageenyi
isarratti haa jiraatuu nabiyyii islaamati .
namni rabbiin isa qajeelchuu fedhe islaamatti
isa qajeelcha. Namni islaamaa inni ifaa rabbirra
jira
Rabbiin ol taye
akki je'e:
]
فَمَن يُرِدِ اللَّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ
صَدْرَهُ لِلإِسْلاَم
[
سورة
الانعام آية 125
Ma'naan isaa :
{ Rabbiin nama qajeelchuu fedhe qalbii isaati
islaamaf banee islaama seensisa jechuu }
Ammas Rabbiin akki
je'e :
]
أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلإِسْلاَمِ
فَهُوَ عَلَى نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَوَيْلٌ
لِّلْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ مِّن ذِكْرِ اللَّهِ
أُوْلَـئِكَ فِي ضَلاَلٍ مُّبِينٍ
[
. سورة
الزمر آية { 22 }
Ma'naan isaa :
{Si
namni Rabbiin,qoma isaa banee bal`isee, islaamni
seenee, keessa qubatee qajeele, Kan ifaa Rabbii,
beekkomsa isarra jiru, namni akkanaa kun, akka
nama Rabbiin qoma isaa cufee iimaanni karaa
seenun dhabee ,dukkana kufri`ii keessa jiruutii
? akka tokkoo miti jechu`.Warra qalbiin isaanii
zikrii Rabbirraa goggoydeef , laga azaabatu jira
. warra qur`aana qeebaluu dideef , azaabatu jira
Isaan jallina mul`ataa keessa jiran .
Dubbiin ummata
nabitti rarraatu lakkooysa 68 keessatti siif
dhufti yoo Rabbi je'e.
Torbaffaan :
{
Nabi muhammad nageenyi isarratti haa jiraatuu
isaatu nama hundarra anbiyootatti aana .Nama
biraa dhiisii ummata isaanirralle isaatu
isaanitti aana
Yahuuda'aafii
nasaaran nabi ibraahiim, nurraayi je'anii
himannaan, Rabbiin isaan kijibsiisee
dubbiin akkasii miti je'ee ibsee akki
je'e :
]
مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيّاً وَلاَ
نَصْرَانِيّاً وَلَكِن كَانَ حَنِيفاً مُّسْلِماً
وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
[
. سورة
آل عمران آية 67
Ma'naan isaa :
{ Ibraahiim yahuudi'ii miti, ammallee nasaara'aa
miti, kan akka yahuuda'aafii nasaara'atti ,waan
Rabbi hin tayiniin , Rabbi je'uu miti, Haa tayuu
inni nama karaa jallaa hunda dhiisee, karaa
diinaa qajeela'aa , kan tokkummaa Rabbii
yaadu'uu qabate. Inni kan Rabbii je'ee lubbuu
ifii kenne. kan waan Rabbiin itti ajaje hunda
dalage,Nabi Ibraahiim, warra Rabbitti waa
qindeessurraa hin taane , akka yahuudan{ uzeyri
} ilma Rabbiiti jettee nasaaran{ iisan } Rabbi
jettee, waan Rabbi uume ,Rabbitti fakkeessitetti,
yookaa qindeessitetti. nabi ibraahiim nama
tokkummaa Rabbii isaa yaadu,kan Rabbii isaa waan
isaan hin malle hundarraa qulqulleessu.
Rabbiin akki je'e:
]إِنَّ
أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ
اتَّبَعُوهُ وَهَـذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ
آمَنُواْ[
سورة آل عمران آية رقم 68
Ma'naan isaa :
{
Warri karaa nabi ibraahiim qabate kan isatti
aanuu irra haqa godhatu , Warra zamanaa isaa
isatti amanee, isa jala deeme , Ammas warri
karaa nabi ibraahiim himatuu haqa godhatu, nabi
Muhammadiifii warra nabi Muhammaditti amane
isinii mitii yaa orma yahuuda'aa, nasaarotaa ,
Rabbiin warra isatti amanee tokkummaa isaa yaade
tiyseeti gargaara .ammoo yahuuda'aafii nasaaran
nabi ibraahiim jala hin deemne. isaan diin
isaanii jirjiiraniiti Rabbitti kafaran inni
isaanirraa qulqulluu .
Nabi Muusa'aafii
iisan eega ibraahiimii dhufan .isaan warra
sabri'iiti isaan anbiyoota banii israa'iil
keessaa kan akkaan beekkaman .
Duuba nabi
muhammad nageenyi isaanirratti haa jiraatuu akka
isaan lamaanitti,ummata isaan lamaanirra aanu
ibsee jira. inumaa akka ummanni Nabii nabi
muusa'aafii nabi iisaadhatti aanuu ummata isaan
lamaanirra haqa godhatan Rabbiin nuu addeessee
jira. Muusa'aafii Iisan waan ummanni isaanitti
dalagerraa qulqulluu.
Tanaaf jecha nabi
Muhammad nageenyi isarratti haa jiraatuu akki
je'e hadiisa abuu hureyran odeesse keessatti:
(
أنا أولى الناس بعيسى ابن مريم فى الدنيا والآخرة
) متفق عليه ، واللقظ للبخاري
Ma'naan isaa :
{An irra caalaa nama iisaa ilma maryamitti aanuu
haqa godhatu,addunya'aafii aakhira'attillee
}. hadiisa kana B.M.odeesse.
Hadiisni ibnu
abaas nuu odeesse akki je'u
وعن ابن عباس
dقال
(
قدم رسول الله
iالمدبنة
، فوجد اليهود يصومون يوم عاشوراء ، فسئلوا عن ذلك
، فقالوا : هذا اليوم الذى أظهر الله فيه موسى
وبني إسرائيل على فرعون ، فنحن نصومه تعظيماً له ،
فقال النبي
i{
نحن أولى بموسى منكم } ... وفى لفظ{ نحن احق وأولى
بموسى منكم }....
وفى لفظ {أنا أولى بموسى منهم } ،
وفي لفظ ( أنا أولى بموسى منهم ( متفق عليه )
Ma'naan isaa :
{ gaafa nabi muhammad madiina'atti godaane
nageenyi isarratti haa jiraatuu, wanni arge
Yahuudaa madiina'aa tan guyyaa aashuura'aa {kurneessaa}
baatii muharram soomantu. Duuba maalif soomantan
je'ee gaafannaan ,guyyaa kana Rabbiin
muusa'aafii banii israa'iil fir'awnarra aanse.
duuba guyyaa san guddisu'uuf soomanna je'an.
jennaan , nabiin nuutu isinirra nabi muusa'atti
aanuu haqa godhata je'anii soomanan. Silaa
akkamitti
Nabiin muusa'aafii
iisa'atti hin aanne ? Yahuuda'aafii nasaaran
kitaaba isaan lamaanii jirjiiraniiti waan isaan
hin je'in isaantu je'e je'anii kijiba irra
kaayan .ajaja isaan lmaanii dalaga'arra oolchuu
didan.waan isaan lamaan itti isaan ajajanirraa
tokko : nabi Muhammaditti amananii jala deemanii
gargaaru'uu . duuba irra hedduun isaanii san ni
dide.
Saddeeteffaan :Nabiin
warra amane hunda lubbuu isaanirra isaanitti
aana.beerri nabii haadha warra Rabbitti amane
hundaati.eega isaanitii isaan fuudhun hin gayu ,nageenyi
isaanirratti haa jiraatuu .
Rabbiin akkuma
nabi Muhammad nama anbiyootatti irra aanu godhe,
nama mu'mintootatti,irra aanu isa godhe .kan
lubbuu isaanirrallee isaanitti aanu godhe .akkuma
beera isaanii fuudhuu nama mu'minarratti
dhoowwama godhe,eega isaan dabranille'ee. waan
isaan. Rabbiin isaanirraa haa jaalatuu . jannata
keessatti beera isaanii tayaniif jecha
Rabbiin akki je'u
:
]
النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ
أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ
[
سورة الاحزاب آية رقم 6
Ma'naan isaa :
{ Nabiyyiin rabbii , Muhammad nageenyi isarratti
haa jiraatuu , isaatu lubbuu mu'minarra
mu'minatti aana , haqa nabiitu haqa lubbuu
mu'minarra caala , haqa nabiitu haqa
joollee,beera, horii isarra jabaadha , yoo
nabseen tee wahitti si yaamtee nabi Muhammad
wahitti si yaame, tee dhiifteti ta nabii qabatta
.maalif wanni nabi Muhammad je`u waan Rabbiin
je`i je`uunii waan if biraa,jaalala nabsee
isarraa kaasee je`uu miti . Beerri Nabi Muhammad
Mu`minaaf akka haadhati. isii fuudhun , haraam
tayu`uufii , kabajuu keessatti. ammaa
laalu'uufii waan kana fakkaatu keessatti mitii .
san keessatti akka alaga`aatii
Ammas Rabbiin akki
je'u
]
وَمَا كَانَ لَكُمْ أَن تؤْذُواْ رَسُولَ اللَّهِ
وَلاَ أَن تَنكِحُواْ أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ
أَبَداً إِنَّ ذلِكُمْ كَانَ عِندَ اللَّهِ
عَظِيماً
[.
سورة
الاحزاب آية 53
Ma'naan isaa :
{ Yaa warra Rabbitti amane ergamaa Rabbii
Muhammad miidhuu hin qabdan .ammallee beera isaa
eega isaatii fuudhuu hin qabdan. Wanni sun Rabbi
biratti dilii guddo`oo }.
Hadiisa Muslim
abuu hureyra'arraa
odeesse keessatti nabiin nageenyi isarratti haa
jiraatuu akki je'e
ما من مؤمنٍ إلا وأنا أُولَى به في الدنيا والآخرة
، واقرؤوا إن شئتم { النَّبِيُّ أَوْلَى
بِِِِالمُْؤمِنيِّنَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ )
Ma'naan isaa :
{ nabi Muhammad nageenyi isarratti haa jiraatuu
akki je'an : {mu'mina hunda anaatu addunya'aafii
aakhira'attillee ,lubbuu isarra isatti aanaa yoo
feetan aayata qur'aanaa ta nabi Muhmmad mu'mina
nabsee isaanirra isaanitti aana jettu qara'aa
yookaa dubbisaa. sun :
]
النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ
أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُم
[
سورة
الاحزاب آية 6
Ma'naan isaa
:{ Nabiin mu'minatti aanu'uu, isaanii
yaaddayuu.waan addunya'aafii aakhira'atti
isaanii tolu dalagu'uuf bololuu.yoo isaan
miidhaman isaanii rifatuu , isaanii nayuu ,
rahmata isaanii godhuu, keessatti lubbuu
isaanirra isaanif caala .
Akka Rabbiin
aayaata biraa
keessatti nuu odeesse
]
لَقَدْ جَآءَكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ
عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ
عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَّحِيمٌ
[
.
سورة التوبة آية 128
Ma'naan
isaa :{Dhugumaan
ergamaan Rabbii kan isinirraa taye, isinitti
dhufe. inni nabi Muhammadii , kanuma Rabbiin
ilmaan namarraa maraxee ilmaan namaa haa
qajeelchu'uuf erge. Kan,Wanni isin dhibu hundi
isatti jabaatu .ergamaa waan isin miidhu hunda
isinirraa eegu. kan wanni isinitti ulfaattu ,
isattis ulfaattu .Kan isin eegu'uu jecha, isin
qajeelchu'uu jecha ,carraaqu. yookaa halkanii
guyyaa rakkatu. Kan mu'minaaf akkaan qalbii
jiidhu.Kan mu'minaaf waan gaarii hunda yaadu.
takkaa jaalatu.duuba nabiyyii gaarii kanatti
amanaa, waan gaarii argattanii }.
Saylaffaan :
{ Nabiin nageenyi isaanirratti haa jiraatuu
badhaasa Rabbiin gabroota isaa badhaasee,
isaanittiin dhaaddatu .
Dhugumaan Rabbiin
nabiyyicha caalaa kana gabroottan isaatii kennee
kennaa isaatin isaanitti dhaaddate .haala kana
isa malee nabiyyii tokkolle`eef hin kennine.
Rabbiin akki je`u
.
]
لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤمِنِينَ إِذْ
بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنْفُسِهِمْ
يَتْلُواْ عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ
وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن
كَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ
[
.
سورة آل عمران آية 164
Ma'naan isaa :
Dhugumaan Rabbiin mu`mintoota badhaasee jira
gaafa ergamaa isaa isaanumarraa isaanitti ergee
kan qur`aana isaanirratti qara`u kan najisa
kufri`irraa kan dili`irraa isaan qulqulleessu
kan qur`aana isaan barsiisu .kan hikmaa isaan
barsiisu hikmaan hadiisa beekkomsa faaydaa qabu
ormi mu`minaa odoo nabi Mohammad isaanitti hin
ergamin dura badii mul`attuu keessa turan
dukkana wallaalaa, kan kufri`ii keessa turanii
eegasii ifaa islaamaa kan beekkomsatti bayan .
Ammas Rabbiin akki
je`e :
]يَمُنُّونَ
عَلَيْكَ أَنْ أَسْلَمُواْ قُل لاَّ تَمُنُّواْ
عَلَيَّ إِسْلاَمَكُمْ بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ
عَلَيْكُمْ أَنْ هَداكُمْ لِلإِيمَانِ إِنُ
كُنْتُمْ صَادِقِينَ
[
. سورة
الحجرات آية رقم 17
Ma'naan isaa :
Gosti arabaa gariin nuti islaamoyne je`anii
nabbitti dhaaddannaan Rabbiin nabiin akki je`e
jara saniin akki jettu islaamayuu keessaniin
natti hin dhaaddatinaa kan isinitti dhaadatuu
haqa godhatu Rabbii na ergee iimanatti isin
qajeelchee yoo kan dhuga`aa deemtan taatan
Hadiisa
mu`aawiyaan nuu
odeesse keessatti wanni dhufe
ان
الرسول
I
خرج على حلقة من أصحابه فقال :
ما اجلسكم ؟ قالوا جلسنا نذكر الله ونحمده على ما
هدانا ومَنَّ علينا بك .. الحديث وفى آخره ان الله
عز وجلَّ يباهى بكم الملائكة
. رواه
مسلم
Ma`naan
isaa : nabiin nageenyi isarratti haa
jiraatu asaabota isaa kanneen wal gayanii
tattaa`anitti dhufee maaltu as isin tetteessise
je`anii gaafannaan wanni je`aniin wanni as
tatteenyuf rabbi zakkaru`uufi waan si nuu kennii
nu qajeelchef galata isaaf galchu`uufi ,
hadiisani dheera'aa dhumarratti nabiin akki
isaanin je`e Rabbiin isiniin malaaykaa isatti
dhaaddata .
Kurnaffaan :
Nabi Muhammad caalaa waan Rabbiin uumee ,
gooftaa ilmaan aadam tayuu. Rahmata nageenyi
isarratti haa jiraatu .
Rabbiin ol taye
nabiyyii isaa Muhammad nageenyi isarratti haa
jiraatuu , waan uume hunda keessaa maraxatee
filatee , bakka ol aantuu namni biraa hin
dhaqqabne kaaye. Nama hundatti diin islaamin
ergee , imaama anbiya`aa isa godhee. irra
jaalatamaa khalqi`ii isa godhe. Kun hundinuu
kennaa Rabbiiti .
Hadiisa {
Waasilatu binul`asqa'
واثلة بن الأسقع
odeesse
keessatti
nabiin nageenyi isarratti haa jiraatuu akki
je`e:
ان
الله اصطفى كنانة من ولد اسماعيل ، واصطفى قريشا
من كنانة ، واصطفى من قريش بني هاشم ، واصطفانى
من بنى هاشم } رواه مسلم .
Ma'naan isa :
{
Rabbiin ilmaan ismaa`iilirraa gosa kinaana`aati
maraxate. gosa kinaana`arraa qureyshii filate .gosa
qureyshi`irraa gosa haashim maraxate.
Haashimirraa na maraxati je`an}. Muslimtu
odeesse
Hadiisa Muxxalib
ibni abii
{ waddaa`aa } keessatti Nabiin nageenyi
isarratti haa jiraatuu akki je'e:
أنا
محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب ، إن الله خلق الخلق
فجعلني في
خيرهم فرقة ، ثم جعلهم فرقتين ، فجعلنى في خيرهم
فرقة ، ثم جعلهم قبائل فجعلني في خيرهم قبيلة ، ثم
جعلهم بيوتا فجعلني في خيرهم بيتا،وخيرهم نفسا }
رواه الترمذى وحسنه.
Ma`naan isaa:{An
Mohammad ilma abdullaahii ilma abdulmuxxalib {
Rabbiin waa hunda uumeti bakka lamatti
qoodee,qooda lamaanirraa kan irra caala`aa
keessa na godhe. ammas bakka lamatti baasee gama
irra caala`aa keessa na godhe.eegasii gosa gosa
godhee gosa irra caaltu keessa na godhe.eegasii
mana mana godhee mana irra caalu keessa na
godhe.warra gaarii. lubbuun isaanii gaari'ii
}.
tirmizi`iitu odeesse .
Hadiisa
muslimiifii tirmiziin
odeessan keessatti nabiin nageenyi isarratti haa
jiraatuu akki je`e :
أنا سيد ولد آدم ولا فخر
Ma`naan isaa :
{ An goftaa ilmaan aadamii dhaaddanna`aafii miti
jechuu.
Hadiisa Ahmad abuu
bakrissiddiiqirraa
odeesse keessatti nabiin akki je`e :
أي رب ! خلقتني سيد ولد آدم
Ma`naan isaa :{yaa
Rabbi caalaa ilmaan aadam gooteti na uumte.
kanin saniin dhaaddatu`uu hin jenne} .
Nabiin nageenyi
isarratti haa jiraatuu . goofta nama hundaati.
kan warri duraatifii warri boodalleen galata
isaa galchu. isa faarsu .aadamiifii namni isaa
asii hundi, guyyaa qiyaama`aa gaaddisa isaa jala
taa`an , nageenyi isarratti haa jiraatuu .
Kudha tokkoffaan:
Nabi dhagayuun Rabbi dhagayuu Nabi harka
dhawatuun Rabbi harka dhawatuu nageenyi
isarratti haa jiraatuu
Rabbiin nabi
Muhammad dhagayuu matuma isa dhagayu'uuti godhe.
akkuma nabi jala deemuu , waan jaalala Rabbii
namaa raggaasisu godhe .haalli kun anbiyoota isa
dura dabreef godhamuu hin beynu.kun haala
kopha'aa kan nabi Muhammad qofaaf godhame ,Nageenyi
isaafii anbiyoota hundarratti haa jiraatuu.
Rabbiin ol taye
akki je'e:
]
مَّنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ
وَمَن تَوَلَّى فَمَآ أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ
حَفِيظاً
[
سورة
النساء آية رقم { 80 }
Ma'naan isaa :{Namni
rasuula Rabbii dhagayu, kan waan inni je'utti
dalagu Dhugumaan waan Rabbi je'u dhagayee
rabbiif gad je'e , maalif wanni ergamaan Rabbii
itti ajaju,wanni inni irraa dhoowwu,waan Rabbiin
gabroottan isarraa barbaade. tanaaf ergamaa
Rabbii dhagayuun Rabbi dhagayuu taate,Yaa
ergamaa kiyya Muhammad namni dubbii tee dhagayuu
dide , waa takka sin yaachisinii ifirraa itti
dhiisi , Isaan eeydee waan isaan dalagan laaltee,
akka hamtuu isaan dalaganirratti isaan
qixaaxxu'uuf sin ergine ,sun dalagaa teenyaa,
wanni si ergineef akka nama qajeele jannataan
gammachiiftee, nama jallate qixaaxan
sodaachiftuufi si ergine , kun odoo lolatti
isaan hin kaasini
Rabbiin ol taye
akki je'e
]إِنَّ
الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ
اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَن
نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ وَمَنْ
أَوْفَى بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهِ اللَّهَ
فَسَيُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً
[
سورة الفتح آية رقم 10
Ma'naan isaa :
{Warri, si wajjiin lolu'urratti , harka si
qabatee, baallama siif seene, sun { baallama
Ridwaanii },Jarri sun, Rabbumaaf baallama seenan.
Harki Rabbii harka isaan, harka nabii gubbaa
kaayan hundaa,olii , baallama isaan seenan,quba
qabaa, ni eega, galata, warra baallama san
guutef , galcha.
Duuba namni
baallama san diige,Ifumatti diige .waan balaan
sanii,isa tuyxuuf jecha,Ammoo namni baallama
Rabbiif seene guute ,Rabbiin galata guddaa isaaf
kenna}.
Ammas Rabbiin akki
je'e :
]
قُلْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فإِن
تَوَلَّوْاْ فَإِنَّ اللَّهَ لاَ يُحِبُّ
الْكَافِرِينَ
[
سورة
آل عمران آية 32
Ma'naan isaa :
{ dubbii Rabbiitifii dubbii ergamaa isaa
Muhammad dhagayaa ji'iin. Ammoo yoo dhagayuu
didanii irraa gara galan, isaan warra Rabbitti
kafaree , Rabbiin warra isatti kafare hin
jaalatu. ni qixaaxa jechuu }
Ammas Rabbiin ol
taye akki je'e:
]
وَأَطِيعُواْ اللَّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ
تُرْحَمُونَ
[.
سورة آل عمران آية 132
Ma'naan isaa :
{ Rabbiifii Rassuula dhagayaa akka Rahmata
argattan}
Ammas Rabbiin akki
je'e:
]وَمَن
يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ
يُدْخِلْهُ نَاراً خَالِداً فِيهَا
[
سورة النساء آية 14
Ma'naan isaa :{Nama
Rabbiifii ergamaa isatti balleesse kan heera sirna
isarraan tarkaanfate, ibidda seensisa . ibidda
zalaalamii keessa taa'ee gubatu .
Ammas Rabbiin akki
je'e:
]قُلْ
إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي
يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ
ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
[
.
سورة آل عمران آية رقم 31
Ma'naan isaa :
{Yoo jaalala rabbii barbaaddan yookaa jaalattan
na jala deemaa waanin an Rabbirraa isinitti fide
qabadhaa. Jala deemaa. gaafas Rabbiin isin
jaalataa. dilii yookaa cubbuu teessan isiniif
araaramaa} .
Kudha lammaffaan :
Nabi muhammaditti amanuu Rabbitti amanu'utti
qindeessuu .
Wanni Rabbiin nabi
Muhammadiin guddise: isatti amanuu Rabbitti
amanu'utti qindeessuu .Tanaaf jecha namni
Rabbitti amanee nabi Muhammadittin amanin
iimaanni isaa fayyaa hin tayu. haala kana
Rabbiin nam tokkolle'eef hin kennine nabi
Mohammad malee nageenyi isarratti haa jiraatuu .
Rabbiin akki je'e
:
]
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ
آمَنُواْ آمِنُواْ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ
[
سورة النساء آية 136
Ma'naan isaa :
{Yaa Warra amane Rabbiifii Rasuula isatti
amanaa itti amanuu itti fufaa }.
Ammas Rabbiin akki
je'e
]آمِنُواْ
بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنفِقُواْ مِمَّا
جَعَلَكُم مُّسْتَخْلَفِينَ فِيهِ
[سورة
الحديد آية 7
Ma'naan isaa :
{ Rabbiifii Rasuula isatti amanaa. Horii Rabbiin
khaliifaa godhee keessa isin kaaye baasa'aa nama
gargaaraa .karaa Rabbiitii je'aa baasaa }
Ammas Rabbiin akki
je'e :
]
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُواْ
بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُواْ
[
سورة
الحجرات آية 15
Ma'naan
isaa :{
Mu'mina guutuu jechuun kan Rabbiifii rasuula
isaa dhugo'oomse. kan waa takka hin shakkin }.
Ammas Rabbiin akki
je'e:
]
فَآمِنُواْ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ
الأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ
وَكَلِمَاتِهِ
[
سورة الاعراف آية 158
Ma'naan isaa :{yaa
ilmaan Aadam Rabbitti amanaa. Ergamaa isattis
amanaa. Nabiyyicha katabee hin qaraane. kan
rabbiifii kitaaba isaa qur'aanatti amanutti
amanaa}.
Ammas Rabbiin
akki je'e:
]
يأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ هَلْ أَدُلُّكمْ
عَلَى تِجَارَةٍ تُنجِيكُم مِّنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ
*
تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ
فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ
وَأَنفُسِكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن
كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
سورة الصف آية { 1011 }
[.
Ma'naan isaa:{
yaa warra Rabbiifii, ergamaa isaa dhugo'oomse
Naggada, yookaa daldala , azaaba isin
laalessurraa nagaya isin baasutti,isin
qajeelchuu ? Nagganni sun ,Rabbiifii ergamaa
isaa muhammad dhugo'oomsu'urratti jabaatuu ,
Diin Rabbii tiysu'uuf , takkaa jabeessu'uuf
jihaada godhuu,Horii keessaniifii, lubbuu
teessaniin, Iimaanafii jihaada godhuu santu ,
waa hundarra isiniif caalaa, Yoo waan isiniif
irra caalu beytan , isa kanatti jabaadhaa,
qabsoo haqatti jabaadhaa . Rabbiin dilii teessan
hunda isiniif araaramaa , Jannata manneenifii
masnoo isaa jala lagootin olii gad yaatu isin
seensisa.Manootii gaggaarii jannata, teessumaa
keessaa, isinii kennaa, milkiin guddoon sanii
beekaa } .
Kudha sadaffaan :
{ Nabi Muhammad nageenyi isarratti haa
jiraatuu,Rahmata waan Rabbiin uume hundaati .
nagaya isaaniti.
Rabbiin dhugumaan
nabi muhammad nageenyi isarratti haa jiraatuu
rahmata namaa jinni'ii, kan malaayka'aa, godhe.
inni Rahmata addunya'aa aakhiraati . keessattuu
kan ummata islaamatiif nayee ,rahmata isaanii
godhu .
Rabbiin ol taye
akki je'e:
]وَمَآ
أَرْسَلْنَاكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِّلْعَالَمِينَ
[
.
سورة الانبياء آية 107
Ma'naan isaa:{yaa
ergamaa kiyya Muhammad akka rahmata addunya'aa
aakhira'aa taatuf si ergine malee waan biraatii
sin ergine }.
Hadiisa Abuu
Hureyra'aa kan Haakim
odeesse keessatti nabiin nageenyi isarratti haa
jiraatuu akki je'e :
انا
رحمة مهداة
Ma'naan isaa :
{
An rahmata rabbiin waa hunda badhaase yookaa waa
hundaa gumaache}.
{ haakimtu }
odeesse.
Ammoo nabi
Muhammed nageenyi isarratti haa jiraatuu Rahmata
ummata kanaa tayuun waan rabbiin qur'aana
keessatti nuu odeesse.
Rabbiin akki je'e
:
]
لَقَدْ جَآءَكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ
عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ
عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَّحِيمٌ
[
.
سورة التوبة آية 128
Ma'naan
isaa :
{ Dhugumaan ergamaan Rabbii, kan isinirraa taye,
isinitti dhufe. inni nabi muhammadii ,kanuma
Rabbiin ilmaan namarraa maraxee, ilmaan namaa
haa qajeelchu'uuf erge, kan Wanni isin dhibu
hundi isatti jabaatu. ergamaa waan isin miidhu
hunda isinirraa eegu. kan wanni isinitti
ulfaattu isattis ulfaattu. kan isin eegu'uu
jecha, isin qajeelchu'uu jecha, carraaqu, yookaa
halkanii guyyaa rakkatu. kan mu'minaaf akkaan
qalbii jiidhu, Kan mu'minaaf waan gaarii hunda
yaadu, takkaa jaalatu. Tanaaf jecha nabiyyii
gaarii kanatti amanaa, waan gaarii argattanii.
Ammas Rabbiin akki
je'u:
]
وَمِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ
النَّبِيَّ
وَيِقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَّكُمْ
يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ
وَرَحْمَةٌ لِّلَّذِينَ آمَنُواْ مِنكُمْ
وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ
عَذَابٌ أَلِيمٌ
[
سورة التوبة آية 61
Ma'naan isaa :
{ Orma munaafiqootarraa nama rasuula Rabbii
afaanin miidhu, takkaa hamatuutu jira. Kanneen
Hoggaa namni: nabi Muhammad tuquu dhiisaa, waan
isin jettan kana dhagayuun ooluu isaanin je'e ,
wanni isaan je'an: eeyee bar inni gurraa,
waanuma dhagaye hunda dhugo'oomsaa yoo nuti
lakkii waan kana hin jenne, jennee kakanneef
numa dhugo'oomsa je'an, akkana jechuun isaanii
inni nama qalbiin isaa gaari'ii, kan namaaf
dagamu jechu'u, duuba Rabbiin akki nabi
muhammadiin je'e ; Rasuulli Rabbii ,gurra waan
kheyri'ii,kan waan gaarii dhagayu ,kan hamtuu
hin dhageenye, gurra waan dhagayamuun barbaadamu
dhagayu ,Rasuula ,Rabbii isaa dhugo'oomsu, kan
itti amanu,Kan waan mu'minni itti odeessu
dhugo'oomsu, waan namni biraa itti odeessuu
mitii, waan mu'minni hin kijibneef jecha
,Rasuulli Rabbii, rahgmata warra isinirraa
dhuga'aan amaneeti, kan kufri'irraa isaan
baasee, karaa jannataa isaan seensisu, kan
guyyaa boruu isaan shafa'u ,je`iin Warra rasuula
Rabbii miidhuf, azaaba addunya'aafii
aakhira'atti isa laalessuutu jira,
addunya'arratti bala'aan, aakhira'atti ibiddaan.
asxaan rabbiin
ummata kanaa rahmata godhu'uu nabiyyiin isaanii
isaan dura du'uu. akka isaan dura dabree waan
gaarii isaanii qopheessu takkaa isaanii abuuru.
Hadiisa muslim
abii muusaa ash'ari'irraa odeesse keessatti
nabiin nageenyi isarratti haa jiraatuu akki je'e
:
إذا أراد الله رحمة أمة من عباده ، قبض نبيها
قبلها ، فجعله لها فَرَطاً وسلفا بين يديها ، وإذا
أراد هَلَكَةَ أُمةٍ عذبها ونبيُّها حي ، فأهلكها
وهو ينظر ، فاقر عينه بهلكتها حين كذبوه وعَصوا
أمرَه
رواه مسلم
Ma'naan isaa :
{ Rabbiin yoo ummata tokkoof Rahmata godhuu
fedhe nabiyyii isaaniti isaan dura ajjeessee
akka isaan dura dabree waan gaarii isaanii
qopheessu yookaa abuuru godha.Ammoo Rabbiin yoo
ummata tokko balleessuu fedhe , odoo nabiyyiin
isaanii jiruu isaan qixaaxee isaan balleessa .
odoo nabiyyiin isaanii laalee arguu .duuba isaan
balleessu'uun qalbiin Nabiyyichaa das jettee,
ijji isaa gammaddi. waan isa kijibsiisanii
dubbii isaa dhagayuu didaniif } .
hadiisa kana Muslimtu odeesse
Rabbiin jiruu nabi
Muhammad tan addunya'aatifii tan aakhirallee
bakka rahmataati ummata isaatif godhe .akka
hadiisa ibnu mas'uud keessatti dhufe.
Hadiisa ibnu
Mas'uud
keessatti nabiin akki ja'e: nageenyi
isaanirratti haa jiraatuu :
حياتي
خير لكم ، تحدثون ويحدث لكم . ومماتى خير لكم ،
تعرض عَلَىَّ أعمالكم ، فما رايت من خير حمدت الله
عليه ، وما رأيت من شر استغفرت الله لكم .
رواه
البزار رجاله رجال الصحيح
Ma'naan isaa :
Nabiin nageenyi isarratti haa jiraatuu {wanni
je'e jiruun tiyya kheyrii isinii qabdi. tola
isiniif qabdi.maalif waan feetan naaf
odeessitanii anis isiniifan odeessa .akkasuma
duuti tiyya kheyrii isiniif qabdi maalif
dalagaan teessan narra fidamtii yoon xalayaa
dalagaa teessanii keessatti waan gaarii arge,
sanirrattin Rabbii kiyyaaf galata galcha. ammoo
yoon waan hamtuu keessatti arge araaran
Rabbirra isiniif barbaada}.
kudha afreessan
: Nabi
Muhammad nageenyi isarratti haa jiraatuu nagaya
ummata isaati kan isaan tiysu
Dhugumaan nabi
Muhammad ummata isaa keessa jiraatun azaabarraa
nagaya isaan godhuu taye. waan isaan ummata
isaanii keessa jiraniin azaabni isaanitti hin
bu'u. akka anbiyoota dabreetii mitii. ummanni
dur kanuma nabiyyiin isaanii isaan keessa jiru
azaabni isaanitti bu'a . ammoo nabi Muhammad
akkasii miti .
Rabbiin ol taye
akki ja'e:
]
وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنتَ
فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ
يَسْتَغْفِرُونَ
[
سورة
الانفال آية 33
Ma'naan isaa :
{ Rabbiin kan isaan azzabu, yookaa azaaba guddaa
isaanitti buusu hin taane, waan ati isaan keessa
jirtuun.ammallee waan isaan gara Rabbii
deebi'anii araara isarra barbaadaniin kan balaa
isaanitti buusu hin taane}.
Aayanni tun wanni
buutef
: abuu jahli, kan matootii kuffaara makkarraa
tayeetu dubbii as deemtu tana je'e:
( اللَّهُم إنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ
عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارِةً مِنَ
السَّمَاء أَو ائْتِنَا بِعَذَابٍ أّلِيَّمٍ
)
Ma'naan isaa:{yaa
Rabbi,yoo diin Muhammad dhufeen, diin islaamaa
kun haqa taye, dhagaa sami'ii nutti roobsi
,takkaa azaaba nu laalessu nutti fidi jechuu }.
Hadiisa abuu
muusa'aa
keessatti nabiin akki je'e :
النجومُ
أَمَنَةُ السماء ، فإذا ذهبت النجومُ اتى السماءَ
ما توعد ، وأنا أّمَنَةٌ لأصحابي ، فإذا ذهبتُ
اتى أصحابى ما يوعدون ، واصحابي امنة لأمتي ،
فإذا ذهب أصحابى أتى أمتي ما يوعدون .
رواه مسلم
Ma'naan isaa :
{ Urjiin tiysitee sami'iiti. yoo urjiin sami'ii
deemte badiin sami'ii baallamamte sami'itti
dhufte . an tiysitee asaabota kiyyaati .yoon an
asaabota kiyya keessaa dabre badiin isaan
baallamaman isaanitti dhufte .asaabonni kiyya
tiysitee ummata kiyyaati . duuba yoo asaabonni
kiyya ummata kiyya keessaa dabre, badiin ummanni
kiyya baallamame isaanitti dhufte }
Hadiisa kana muslimtu odeesse
Ammas nabiin
nageenyi isaanirratti haa jiraatuu du'aa'ii
salaata kusuufaa keessatti akki je'an :
يارب
اَلم تُعدني أن لاتعذ بهم وأنا فيهم ؟ الم تعدني
ان لاتعذبهم وهم يستغفرون رواه ابو
داوود والنسائى
Ma'naan isaa:{Yaa
Rabbi waanan isaan keessa jiruun akka ummata
kiyya hin balleessine baallama naan seennee
?ammallee akka waan isaan araara sirra
barbaadaniin, isaan hin balleessine baallama
naan seennee } jechu'. Hadiisa kana abuu
daawuudifii nasa'iitu odeesse .
Khudha
shaneessun :
Rabbiin nabi Muhammad nama hundatti isa erguu.
nageenyi isarratti haa jiraatuu.
Waan Rabbiin nabi
muhammad qofaa kennerraa tokko : nama hundatti
isa erguu nageenyi isarratti haa jiraatuu kun
waan anbiyootafii ergamoonni isa duuraa hin
kennamin. isaanirraa namuu gosa isaa qofatti
ergamuu ture.
Rabbiin ol taye
akki je'e:
]
وَمَآ أَرْسَلْنَاكَ إِلاَّ
كَآفَّةً لِّلنَّاسِ بَشِيراً وَنَذِيراً
[
سورة سبأ آية 28
Manaan isaaa:{Yaa
ergamaa kiyya Muhammad, nuti nama hundaaf si
ergine malee, nama gari'iifii miti .Akka warra
amane jannataan gammachiiftee ,Warra amanuu
didee, dinniina kennitee ibidda azaabatiin
sodaachiftuufi si ergine. Haa tayuu irra
hedduun namaa san hin beekhu }
Ammas rabbiin ol
taye akki je'u :
]
وَمَآ أَرْسَلْنَاكَ إِلاَّ رَحْمَةً
لِّلْعَالَمِينَ
[
.
سورة الانبياء آية 107
Ma'naan isaa:
{Yaa ergamaa kiyya Muhammad, nuti wanni si
ergineef waan biraatifii mitii, akka rahgmata
kgaalama hundaaf taatufi ,akka rahgmata waan
Rabbiin uume maraa taatufi.Nabi Muhammad
rahgmata namaati, kan jinni'iiti, kan
malaayka'aati, kan mukaa cita'aati, kan
kaafiraatifii, mu'minaati. inni nama isatti
amaneef rahgmata addunya'aa aakhira'aati. Ammoo
nama hin amaniniif inni rahgmata addunya'aa qofa
Rabbiin nabi muhammadii jecha balaa akka ummata
dur, kan hoggaa dilii dalagan, lafarraa fixuu,
isaanitti hin buusu. odoo diliin san daranii,
bakka hundatti dalagamtuu. kan dur yoo gandi
tokko qofti dalage dachiin isaanin gara galchu
} .
Hadiisa jaabir
odeesse
keessatti nabiin akki je'e:
أُعطيت
خمساً لم يعطهن احد من الأنبياء
قبلي . كان كل نبي يبعث الى قومه خاصة ، وبُعثت
الى كل ابيض واسود وفى رواية بعثت الى الناس عامة.
وأُحلت لي الغنائم ، ولم تحل لأحد قبلى ، وجُعلت
لي الأرض طيبة طهوراً ومسجداً ، فأيما رجل أدركته
الصلاة صلى حيث كان ، ونُصرت بالرعب بين يدي مسيرة
شهر ، واعطيت الشفاعة
.متفق
عليه
Ma'naan isaa :
{ waa shan kan anbiyoonni na duraa hin argatinan
Rabbii kiyyarraa argadhe. waan nam tokkolle'eef
hin kennin naa kenne . shanan sun :
1
Nabiyyiin na
duraa hundi gosa isaa qofatti ergama. an nama
hundattin ergame .nama adi'ii gurraachattin
ergame.
2
Waan diinarraa
boojiyame yaatun halaal naa godhame.
3
Dachiin xaahira ,masjida
naaf godhamte . namni salaanni bakka feetetti
itti geesse, dachi'irraa bakka fedhetti
salaatuu dandaya
4
Hanga amna baatii
takkatti, Rabbiin xilaata kiyyarratti na
gargaara. qalbii diina kiyyatti sodaa darbee
5
Shafaa'aa nama
hunda wal geessu naa kenne .}
hadiisa kana
bukhaari'iifii muslimtu odeesse
|
