‎{‎ Maalik binu inas الإمام مــــالــك   ‎‎}‎

Warri gadaa kanaa kanneen warra asaabaa dhaqqabe isaan ‎{‎taabi'uttaabi'iin‎‎}‎ je'amanii ,waan warra isaan durarraa isaan gaye qomatti qabatuu qofarratti hin dhaabbanne ,waan san berreessu eegalan  jalqaban

‎{‎madiinaa nuuraa‎‎}‎ keessatti qaallichi maalik ilma anas je'amu kitaaba ‎{‎muwaxxa'‎‎}‎ je'amu allafe .yookaa barreesse . akkasuma ‎{‎Muammad ibnu abdurrahgmaan ibnu abii zi'bi‎‎}‎ kitaaba waan isa gaye, walitti qabu barreesse . yookaa sannafe .

Makkatti qaallichi ibnu ‎{‎Jureyji‎‎}‎ je'amuufii , qaallichi ibnu ‎{‎uyeynaa‎‎}‎ je'amu , kitaabban waan isaan beekhan walitti qabu barreessanii jiran .

Biyya kuufattis, qaallichi ‎{‎sufyaanussawrii‎‎}‎ je'amu tokko kitaaba katabee jira .

Biyya ‎{‎Basraa‎‎}‎ je'amtuttis , qaallichi ‎{‎Rabii'ibnu subeyh‎‎}‎ je'amu titaaba bareessee jira

haa tayuu jarri waa barreesse kun hundinuu . Akkuma aadaa biyya isaanitti waa barreessan. waanuma sheekkotii,biyya isaanii gaye filatee .

Mootichi zamana sanii kan ‎{‎Mansuur‎‎}‎ je'amu tokko ,imaam maalikiin akki je'e: wannin an hamilu kitaabban ati barreessite kana , warra waa katabuu beeku ajajee barreessisiisee heddommeessee , biyya islaamaa hundatti ergee, waan kitaabban kee kana keessa jirutti dalaguu malee ,kan biratti akkan dabarre ummata ajajuudhan yaadee je'een .jennaanin Maalik wanni mooticha saniin je'e :Yaa mootii islaamaa akkas hin dalagin .ummanni islaamaa, wanni ummanni nu duraa je'e,isaan gaye .hadiisa dhagayanii oduu odeessanii , ummanni hundi waan dura dursoo isaan gaye qabatee , waan namni irratti wal dhabeefii kaan dhagayanii , Ummata biyya hundaa , waan isaan filataniifii isaan walitti dhiisi.dubbii Mooticha Mansuur je'amuutu maalikiin je'e jenne tana Mooticha ‎{‎Haaruunurrashiid‎‎}‎ je'amuutu maalikiin je'elleen je'ame .akka suyuuxin odeessetti .wanni odeeffame Mootichi ‎{‎Haaruun‎‎}‎ je'amu kun imaam maalikiin mariyatee akki je'een :kitaaba kee kana ka'baa keessatti fannisetan ummata hunda waan isa keessa jirutti dalaguu qabsiisaa je'een .jennaan Maalik akkas hin dalagin je'een. maalif asaabonni nabi Muhammed nageenyi isaanirratti haa jiraatuu mas'alaa fiqhi'ii keessatti ‎{‎furuu'a‎‎}‎ keessatti wal dhabanii jiranii . isaan muftii adda addaa qabaatuu turanii , isaanii akkasitti jiruu biyya adda addaa keessa faca'anii , karaan sunna'a hundi, beekkamee ,dabree, akkanumatti nama dhiisi je'een. Jennaanin Mootichi :yaa abaa abdullaah, Rabbiin waan gaarii hunda si haa qunnamsiisu je'een.

Imaam ‎{‎maalikiin‎‎}‎ kun nama hadiisa warri madiina'aa nabirraa odeesse beekuu keessatti. irra jaba'aati. kan ‎{‎sanadni‎‎}‎ isaa sanada biraa hundarra amanama'aati .kan murtii asaab umar , ammallee ibnu umariifii aa'ishaan , ammallee fuqahaa'onni asaaba'aa turban , je'an, akkaan nama hundarra beekhu .

Maalikiifii jara akka isaatin beekkomsi hadiisa odeessu'uutifii fatwaa yookii gaafi'iif deebisaa kennuun, cimee, gad dhaabbate. duuba maalik gaafa sheekha tayee, majlisa dhaabee dubbiin kennamteef , hadiisa nabii odeesseti, fatwaa godhee, tolchee darasa'aafii nama hunda barsiisee bakka hundaa namni itti yaa'e . irraa baratu'uu jecha .akkasitti wanni nabi Muhammed je'e isarra buute .akka ibnu uyeeyna'aafii dheekhtichi abdurrazzaaq je'amu tokko je'e' wanni nabi muhammed je'e nageenyi isarratti haa jiraatuu .‎{‎wanni argamu'uu dhiyaate ilmaan namaa gaala yaabbatanii dhayanii ilmii barbaadaf olii gad deemu .duuba nam tokko kan sheekhticha madiina'aa tokkorra ilmii beekhu hin argatan. Duuba asaabonni ‎{‎maalik‎‎}‎ waan inni odeessefii , waan inni filate hunda walitti qabanii calleessanii, qulqulleessanii, addeessanii yookaa fassaranii yookaa hiikanii, irraa dameessanii ,hunda waan inni dubbatee ragaa isaa dubbatanii , biyya keessa faca'anii mazhaba maalik facaasanii , Rabbiin ummata hedduu isaanin fayyade ..yoo dhugaa tayuu waan dubbannee baruu feete,yoo waan mazhabni maalik irratti hundeeffame baruu feete ,kitaata maalik kan ‎{‎muwaxxaa‎‎}‎ je'amu laali akka nuti dubbannetti agartaa .