NAMNI ISLAAMAA DIIN ISAA TIYFATUU QABA

Wanni nama islaamarratti islaaama yookaa iimaana isaa waan diigurraa yookaa balleessurra tiiyfatuu .

Wanni islaama balleessu kan islaama muree kutu islaamarraa deebi`uu kan afaan arabatti { riddaa } je`amuu .

Wanni zamana kana heddommaate namni waan islaamarraa nama basu dubbatuu kan wanni sun dilii tayuu hin yaanne isaamarraa nama baaftii yaaduu dhiisii .

Wanni islaamarraa nama baasu bakka sadiyitti qoodamti

1 – Waan yoo yaadan takkaa niyyatan nama kafarsiisu

2 – Waan yoo dalagan takkaa hojjatan nama kafarsiisu .

3 – Waan yoo je`an nama kafarsiisu akka nawawiin faan qoodanitti .

Nabi Muhammad nageennyi isarratti haa jiraatuu akki je`an { innal `abda layatakkalamu bikalimaatin laa yaraa bihaa ba`san yahwii bi haa finnaari sab`iina khariifan إن العبد ليتكلم بكلمة لا يرى بها باسا يهوي فى بها فى النار سبعين حريقا  } .

Ma`naan  isaa : namni tokko gabroottan rabbirraa jecha tokkicha kan hamaa hin seene je`eeti sababaa jecha saniitin boolla ibiddatti kufee takkaayuu dhaqee boolla san kheessa hanga bara torbaatamaa gad deema sun bakka jahannam itti dhumuu hadiisa kana tirmiziidhattu odessee inni hadiisa naga qabu je`e bukhaari`iifii muslimis hadiisuma akkanaati odeessan .

Hadiisni kun wanni nuu addeessu akka namni waan kufri`ii dubbate ma`naa waan sanii yaadun gammachu`uun wajji je`uun kufrii keessa bu`uudhaf sharxii hin tayin akka abbaan kitaaba { fiqhussanna`aa } je`utti .

Wanni yoo yaadan nama kafarsissu heddu`uu sanirraa .

Rabbi yookaa waaqa shakku ergamaa isaa mamuu qur`aana isaa shakkuu takkaa mamuu guyyaa qiyaama`aa shakkuu jannataafii ibidda shakku sawaabafii qixaaxa shakkuu akkasuma waan kana fakkaatu kan islaamni dhufeen kan ummanni islaamaa irratti walii gale shakku takkaa mamuu ammas wanni uumamee jiru kan Rabbi malee jiru waan guyyaa kheessaa argamee mitii wanuma duruma jiruu yaadu`uutu nama kafarsiisa ammas sifa Rabbi tan ulamaa`in sifa Rabbi tayuu isi`irratti walii galte tan akka beekkomsaa dandeytii Rabbi sifa Rabbiiti mitii yaaduu ammas waan Rabbi guddaa irraa qulqulleysun waajibaa rabbitti irkisuu akka Rabbiin nama fakkaataa takkaa waan uume fakkaataa yaadu`uu ammas waan diinan islaamaa haraam godhe kan haraamummaan isaa namuufuu beekkame halaalii yaadu`uu kan akka zina`aa yookaa gumnumma`aa akka dhiirti dhiiratti dhaqu`uu takkaa ida`amu`uu nama ajjeessu`uu akka hannaa nama saaminsaa wanni kun halaalii yaadun nama kafarsiisa sun akka fuudhafii gurguraatii yaadatuu .

Ammas waan islaamni wajiba godhe kan akka salaata shananii zakaataa soomaanaa hajji`ii wuduu`aa faa waajibaa mitii yaadun nama kafarsiisa ammas waan islamni wajiba hin godhin waajibaa yaaduu takkaa waan shari`aan karaa goote kan irratti walii galame karaan godhamnee yaadun nama kafarsiifti .

Ammas yoo if duratti nan kafaraa yaade takkaa bakka akkanaa hogga`an dhaqe nan kafaraa takkaa  islaamummaa nan dhiisaa yaadun takkaa yoon biyya abaluu dhaqe nan kafaramoo hin kafaruu yaadun nama kafarsiifti odoo waytiin sun hin geenye ammo yoo wanni dubbanne sun qalbii isarra baate kan niyyatee nan dalagaa hin muratin kn akkuma waswatti dhufee dabru hin kafarsiisu .

Akkasuma { abuu bakrissidiiq } saahiba nabi muhammadii mitii yaadun takkaa ergamaa Rabbi tokko kijibsiisun kan ergamaa tayu`urratti ulamaan islaamaa walii gale, ergamaa Rabbi tayuu isaa diduun takkaa harfii qur`aanaa takkitti tan harfiin sun qur`aanarraa tayuu ulamaan itti walii gale qur`aanarrayii miti je`ee diduun takkaa harfii takka if biraa qur`aanatti ida`uun qur`aanarraayi yaadaadhaa kan ulamaa`in harfii san didu`urraatti walii gale takkaa rasuulaa Rabbi tokko kijibsiisun takkaa xiqqeessun takkaa maqaa isaa xiqqeessun tuffi`ii jecha takkaa nabiyyiin haaroyni eega nabi Muhammad ni ergamaa yaadun takkaa nabiyyiin tokko eega nabi Muhammad ergamuun ni gayaa yaadun kufri`ii namichi yaada dubbanne san yaadu`uun kafaree islaamarraa baye sanirraa tabbitti maganfannaa wanni yoo yaadaan nama kafarsiisu waan dubbanne sani .

Ammo wanni yoo dlagan nama kafarsiisu akka sanamaaf sujuudu`uuti takka adu`uuf sujuudu`uuti takkaa waan biraa kan Rabbiin uumef sujuudu`uuti niyyaa takkaa yaada isa ibaadu`uutin .

Wanni yoo je`an nama kafarsisu heddu`uu hanganaa himuun hin dandayamu taa tayuu sanirraa  .

Nama islaamaa tokkoon yaa kaafira jechuu takkaa yaa yahuudii takkaa yaa nasraani jechuu kan diina hin qabne jechu` jecha kanaan kafaruun yoo wanni namichi islaamaa qabate sun kufri`ii itti fedhe ammas yoo inni yahuuda`aa takkaa nasaara`aa takkaa wanni inni qabate sun diinumaayuu mitii yaada`aa akkas je`een ammo yoo haalli kee haala kaafiraati takkaa haala yahuuda`aati takkaa haala nasaara`aati takkaa haala nama diin hin qabneeti fakkaataa itti fedhe jechoota saniin hin kafaru , haa tayuu haraami .

Ammas maqaa Rabbirraa maqaa tokko xiqqeessuu takkaa baallama Rabbiin mu`minaaf seene takkaa waan Rabbiin namaan sodaachise xiqqeessu`uutu nama kafarsiisa yoo nama wanni sun waan nama kafarsiiftu tayuun irraan dhokkanne taye ammas wanni nama kafarsiisu akka odoo Rabbiin waan kanatti naa ajajee hin dalagu jechu`uuti takkaa odoo qiblaan garana takkaa gamana taatee itti garan galu jechu`uuti yoo if guddisu`uu jecha takkaa moroma`aaf waan san hunda je`e .

Imaamunnawaawin akki je`e namni tokko kan aaree ilma isaa akka hama`atti dhayu yoo isaa aara qabu saniin namni tokko maalif ? gurbaa akkanatti tumte mislimaa mitii je`eenii namichi sun aaree islaamaa miti je`e yaadata`aa kafaree je`ee .

Ulamaadharraa namni biralleen akkasuma je`e kun wanni nu garsiisu akka aarri uzrii hin taane .

Ammas jechi nama kafarsiisu namni dhukkubsatu  Rabbiin yoo haalan an keessa jiru kanaan salaataf je`ee ni qixaaxe anuma miidhe je`u akkasuma yoo waan dalagame argee kun waan Rabbiin muree hin dabarsine fedhii isaa malee argame je`u .

Takkaa odoo anbiyootatfii malayka`aafii ormi islaamaa hundi akkanatti raga bayee hin qeebalu je`u takka odoo wanni kun sunnaa nabillee taate hin dalagu jechu`u xiqqeessa`aaf jecha takkaa odoo abalu nabi tayee ittin amanu je`u takkaa hoggaa aalimni islaamaa tokko fatwa shari`aadhaa isaaf kenne maali shari`aan akkanaa je`u shari`aa xiqqeessu`uuf yookaa tuffi`iif takkaa waan sheekkotii taye hunda abaarsa Rabbiitin darbatuu kan nam tokkollee irraa hanbisuu hin yaanne takkaa an Rabbirraa yookaa islaamarraa qulqulluudha jechu`u takkaa an shari`aa hin beekhu jechu` shari`aa didda`aaf yookaa tuffatu`uu jecha duuba waan dubbanne san je`uudhan namichi ni kafar diin islamarraa baya .

Akkasuma wani nama kafarsiisu hoggaa waa guutu qur`aanarraa aayata waa guutuu beysiftu qara`uu akka { waa ka`san dihaaqa  وكأسا دهاقا } jechu`uu .

Takkaa hoggaa waa qulleessu aayata waa qulleessuu beysiftu qur`aanarraa qara`uu akka { fakaanat saraabaa  فكانت سرابا  } jechu`uu

Takkaa hoggaa waa miizaanu yookaa wa saffaru aayata waa miizaanu`uufii waa saffaruu beysiftu qur`aanarraa qara`uu akka .

{ wa izaa kaaluuhum aw wazaruuhum yakhsiruun  واذا كالوهم او وزنوهم يخسرون  } .

Takkaa hoggaa nama hedduu wal gaye arge aayata wal gayiinsa beysiftu qara`uu akka

{ wa hashamaahum falam nughraadir minhum ahgadaa  وحشرناهم فلم نغادر منهم احدا  } jechu`uu

Aayatoonni biraatis akkuma aayatoota dubbanneeti .

Yoonif aayatoota dabarsine san niyaa takkaa yaada isi`iin taohatu`uutin qara`e ni kafara ammoo yoo aayatoota san bakka dubbanne sanitti niyyaa xiqqeessu`uutin male`etti qara`e hin kafaru haa tayuu heeykh ahmad ibnu hajar haraam tayuudharraa hin fagaatu je`e .

Akkasuma namni nabiyyicha tokko arrabse takkaa malaaykaa arrabse takka yoon salaate an sharmuuxa je`e takkaa eegan salaata jalqabee kheyriin agarre takkaa salaanni naaf hin toltu takkaa faana nattin tolle je`e takkaa nama islaamatiin an xilaata kheeti ammallee xilaata nabiyyii keetiti je`e takka nama shariifa`aa tokkoon an xilaata keeti ammalle xilaata akaakiyyee keetiti je`e nabi Muhammad nageenyi isarratti haa jiraatuu itti fedhee takkaa jecha hamaa waan dubbanne fakkaatu yoo je`e islaamarraa baye .

Ulamaa`ii islaamarraa nama heddu`uutu waan nama kafarsiisu kan yoo yaadan nama kafarsiisufii kan yoo dalagan nama kafarsiisufii kan yoo je`an nama kafarsiisu hedduu dubatanii jiran ulamaa sanirraa tokko { taqiih badrurrsashiid } akkasuma tokko { qaadii iyaadii } Rabbi rahmata isaanii haa godhuu .

Duua waan isaan dubbatan kan islaamaa balleessu san arguun takkaa beekhun ni barbaadma maalif ? namni sharrii hin beyne odoo quban qabaanne keessa bu`aa .